Het Nationaal PreventieAkkoord anno 2024

“Gezonder leven? Dat lukt niet met het huidige Preventieakkoord, stelt het RIVM” (Trouw).

“Ondanks het Preventieakkoord blijven we roken, drinken en ongezond eten” (NRC)

“Preventieakkoord schiet tekort, maar wat werkt dan wél tegen roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik?” de Volkskrant

“Preventieakkoord helpt niet genoeg in strijd tegen roken, drinken en overgewicht” (NOS)

Uit de gemeten ontwikkelingen, sinds het in werking treden van het Nationaal Preventieakkoord in 2018, is er bepaald nog geen reden om gerust achterover te leunen. Uit de getallen blijkt namelijk dat de trend in gezonder leven, ook na het in werking treden van het Nationaal Preventieakkoord, zich niet, of niet in het gewenste of noodzakelijke tempo in de juiste richting beweegt. Kortom, werk aan de winkel.

Een effectieve bijdrage leveren aan een meer gezonde, opgewekte en vitale samenleving

Dat is de missie van Vitaminecompleet sinds 1998. Natuurlijk is daarvoor meer nodig dan jezelf eenvoudig en gegarandeerd voorzien te weten van essentiële microvoedingstoffen met de drie supplementen die Vitaminecompleet daarvoor levert. Het eten van magnesiumrijke voeding of het aanvullen met een Magnesium-supplement is al helemaal geen vervanging van voldoende slaap, stoppen met roken, minderen met alcohol of meer beweging in je leven brengen. Alhoewel Magnesium daar ook weer niet tegenwerkt.

Gezien de bijdragen van Magnesium aan het gezond functioneren van brein, geestelijke gesteldheid, functioneren van spieren en vermindering van moeheid en vermoeidheid helpt een voldoende magnesiuminname je wel op weg met gedragsveranderingen. Daarvoor zijn er ook talloze placebogecontroleerde studies verricht die een meerwaarde van een goede magnesiumvoorziening aantonen op deze gebieden. Deze studies hebben mede geleid tot de door de EFSA toegekende gezondheidsclaims voor Magnesium. En dat stopt ook zeker niet bij Magnesium, want ook de Omega-3 voorziening en diverse vitaminen en mineralen vervullen hiervoor essentiële rollen. Met eveneens erkende bewezen gezondheidsclaims. En als je onvoldoende paling, haring of andere vette vis eet is het advies dan ook: dan in elk geval aanvullen met Omega-3 supplementen. En vitamine D, B11, B12 (vegans), jodium of selenium uit voeding, of als aanvulling uit de Multivitamine kunnen bijvoorbeeld ook bruikbaar zijn. De inname daarvan met gezonde voeding kan bij aanzienlijke delen van de bevolking extra aandacht gebruiken. En voor vitamine D geldt voor grote delen van de samenleving al een 365-dagen-per-jaar aanvullingsadvies.

Zorgdruk, vergrijzing en het Nationaal Zorgakkoord

De onvermijdelijke extra druk die roken, onmatig alcoholgebruik, en overgewicht of gebrek aan beweging bijvoorbeeld op ons zorgsysteem leggen, dient daarom met voorrang aangepakt te worden. Recent onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) wijst uit dat de reeds genomen maatregelen om deze doelen te bereiken ook gewoonweg ontoereikend zijn gebleken: het streven naar aanzienlijke vermindering van roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik in Nederland tegen 2040 wordt namelijk bij lange na niet gehaald. Het rapport benadrukt dat er drastische en doeltreffende acties nodig zijn. Verderop kun je enkele voorstellen zien die, volgens de onderzoekers, daadwerkelijk effectiever zouden kunnen zijn.

Alles valt te weerstaan, behalve verleiding

Oscar Wilde

Zorg voor de samenleving: betere verankering van gezondheidsdoelen

Het rapport bekritiseert de vrijblijvendheid van gezondheidsdoelen. Om enkel de vrije marktprincipes bepalend te laten zijn, doet de complexiteit van deze materie namelijk geen recht. Meer verdienen aan minder verkopen is immers lastig in een neoliberale “zero-sum game” economie. De invoering van wettelijke normen en consequenties voor het (niet) behalen van deze doelen kan dienen als een krachtige stok achter de deur. Hierdoor kunnen bestuurders effectiever ter verantwoording worden geroepen als de gestelde gezondheidsdoelen niet worden bereikt.

Prijsmaatregelen voor het bevorderen van gezondere keuzes

Bewezen effectief zijn prijsstijgingen voor ongezonde producten, zoals tabak, alcohol en junkfood. Een substantiële prijsverhoging kan het gebruik ervan ontmoedigen. Tegelijkertijd zouden gezonde keuzes goedkoper moeten zijn, waardoor mensen worden aangemoedigd voor gezondere alternatieven te kiezen. Een voorbeeld hiervan is het instellen van een suikertaks, waarbij producten met meer suiker hoger worden belast.

De beschikbaarheid en betaalbaarheid van gezonde producten

De onderzoekers stellen verder voor om ongezonde producten moeilijker verkrijgbaar te maken door bijvoorbeeld wettelijk vast te leggen dat binnen een straal van 100 meter rondom supermarkten geen tabak verkocht mag worden. Dit werpt een drempel op voor de blootstelling aan schadelijke producten. Een vergelijkbare aanpak wordt al toegepast op sterke drank, waarvan de verkoop beperkt is tot specifieke winkels.

Hoogleraar Jochen Mierau benadrukt terecht dat morele appels naar bedrijven onvoldoende effect sorteren.

Vrijheid zonder verantwoording?

In een samen-leving kan die natuurlijk niet bestaan. Hoe graag we daar soms misschien ook naar verlangen. Individueel hebben we natuurlijk een bepaalde mate van vrijheid én daarmee verantwoording voor ons gedrag. Niemand zal, bij gezond verstand, de vrijheid om te mogen vliegen zonder hulpmiddelen willen gebruiken en zich dan vervolgens te beklagen wanneer de landing van een hoge rots toch wel erg pijnlijk is.

Door redenerend is het dan ook niet logisch dat deze verantwoording niet stopt bij individuen die keuzes maken, maar ook zou gelden ook voor het bedrijfsleven zoals supermarkten, big food, big tobacco of big alcohol? Hun handelen kent immers ook gevolgen.

Het rapport pleit voor een krachtige rol van de overheid door de zorg voor de samenleving met nadruk op gezonde boven ongezonde keuzes, door wetgeving ook makkelijker mogelijk te maken. Bedrijven dienen niet alleen op morele gronden, maar ook op basis van regelgeving gestimuleerd te worden om gezondere producten aan te bieden en ongezonde keuzes te ontmoedigen.

In conclusie is het essentieel, in plaats van zich te beperken tot vrijblijvende afspraken, we ons als samenleving inzetten om zinvolle wetgeving die de gezondheidsdoelen daadwerkelijk bereikbaar maakt vorm te geven, zonder wenselijke vrijheden op te geven. Prijsmechanismen kunnen daarbij bijvoorbeeld als effectieve instrumenten dienen, terwijl beperking van beschikbaarheid een belangrijke rol speelt in het verminderen van blootstelling aan schadelijke producten. Het lijkt tijd voor een meer daadkrachtige aanpak om de ambities van het Nationaal Preventieakkoord daadwerkelijk te realiseren.

Laten we zien dat we dit met z’n allen, met wijsheid in balans van alle belangen, weten vorm te geven.