Bodemuitputting deel 4

Als ‘t regent, regent ‘t…

En de afgelopen twee jaar regende het. Publicaties over regen, droogte, weer en wind en de invloed van ons handelen op de landbouwgrond. Terwijl we in 2022 een van de droogste lentes sinds de weer-registratie meemaken, en een jaar geleden er stortregens ons land bedreigden, is er een aaneenschakeling van belangwekkende publicaties over de toestand van onze aarde. En met aarde bedoelen we dan aarde zowel in letterlijke als in meer abstracte zin. De donkere aarde waar je met je handen in kunt wroeten, maar ook de aarde als planeet waar we met bijna 8 miljard mensen op (proberen) samen (te) leven. Maar ook de aarde als onze Moeder Aarde: het ecosysteem dat ons bestaan mogelijk gemaakt heeft en dat wij onverminderd nodig hebben om het leven van alle levende schepsels overeind te houden.

Om de voedselvoorziening voor zo’n enorme aantallen mensen overeind houden is een uitdaging van jewelste. Daarbij streven we niet alleen na dat we samen het wereldhonger-probleem uit de wereld verdrijven. Wat op zichzelf al bepaald nog niet zo eenvoudig blijkt te zijn. Tijdens het schrijven van dit blog dreigt door jarenlange droogte een ernstig water- en voedseltekort voor honderden miljoenen mensen en dieren in de hoorn van Afrika. En nu het klimaat door gestegen temperaturen meer extreme vormen lijkt aan te nemen stelt dat ons structureel voor extra uitdagingen. Hier hebben we in een eerder blog aandacht aan besteed.

Soil erosion must be stopped ‘to save our future’, says UN agriculture agency


Naast voldoende voeding produceren speelt ook het handhaven van de kwaliteit van de voedingsbodem een cruciale rol. Na eerder een landelijk rapport (“de bodem bereikt”), een Europees rapport en een publicatie over de relatie tussen klimaat en voedingsbodem, brachten recent de Verenigde Naties verslag uit over de effecten van de wereldwijde “extreme roofbouw” die decennialang onze aarde aangetast heeft.

Bijna de helft(!!) van alle landareaal blijkt namelijk inmiddels reeds verarmd of zelfs uitgeput. Bij een wereldpopulatie die beraamd is te pieken rond 2050 op zo’n 10 miljard mensen, met alle gevolgen die het langbouwgrond geschikt maken van de resterende ongerepte natuur voor onze gezondheid individueel en op wereld niveau heeft: je herinnert je vast nog wel hoe 2020 en 2021 verlopen zijn en de relatie met de voedselketen??

Dat betekent dat we naast al die te voeden monden, ook snel veel meer aandacht moeten schenken aan de gevolgen van bodemuitputting, om de noodzakelijke voorziening aan vitamines en mineralen in onze voeding overeind te houden. Want als onze groente, fruit en graanproducten minder vitamines, mineralen en spoorelementen bevatten blijft dat natuurlijk niet zonder gevolgen voor onze gezondheid. Wij zijn immers onder alle omnivoren wellicht de meest omnivore omnivoor. Voeg daaraan toe dat we ook ons steeds schaarsere drinkwater ontharden (wat de dagelijkse inname van mineralen en spoorelementen verder omlaag brengt) om onze wasmachines en afwasmachines te sparen. Economisch gemotiveerd handelen dat van invloed is op de gezondheid van iedereen: gevalletje van “penny wise – pound foolish” lijkt ons. Om beter voor onze apparatuur zorg te dragen dan voor onszelf en andere levende wezens.

Dat is nog los van het gegeven dat het nog niet zo eenvoudig is om dagelijks daadwerkelijk te eten in lijn met de Richtlijnen van de Gezondheidsraad en de adviezen van het Voedingscentrum. Dat tonen de 5- jaarlijkse Voedselconsumptie-peilingen de afgelopen decennia keer op keer aan. Daarbij wordt in de rapportages overigens deze gestaag toegenomen bodemuitputting niet in de rapportages meegenomen. Terwijl die uitputting van microvoedingsstoffen gemiddeld gemeten meer dan 50% bedraagt in de periode tussen 1986 en 2002. Over de periode na 2002 tot 2022 zijn ons overigens geen publieke cijfers bekend, maar aangezien de methode van landbouw op dezelfde voet is doorgegaan, kunnen we er niet automatisch van uit gaan dat de situatie anno 2022 verbeterd is. Ja, u mag hier best wat understatement ironie in lezen.

Vanzelfsprekend is het gebruik van aanvullende voedingssupplementen geen wezenlijke oplossing voor al deze uitdagingen. Maar aanvulling met slimme supplementen draagt natuurlijk wél effectief bij om je dagelijks voorzien te weten van alle onmisbare micro-voedingsstoffen. En dat draagt direct bij aan je lichamelijk en mentaal welbevinden. Welbevinden dat we als samenleving naarstig kunnen gebruiken om al deze uitdagingen voor de toekomst effectief het hoofd te kunnen bieden. Voor onszelf en de generaties die na ons komen te leven op deze unieke planeet die aarde heet.