Vitamine B12 in het nieuws: (weer eens) paniek om (n)iets?

Onduidelijke berichtgeving over veiligheid vitamine B12 in de media

Op 21 januari besteden diverse media aandacht aan mogelijke risico’s van het gebruik van vitamine B12. Wij hechten uiteraard grote waarde aan de veiligheid van onze producten. We volgen de wetenschappelijke inzichten over de ingrediënten die wij in onze producten hebben opgenomen op de voet. Er is een overvloed aan  informatie voorhanden voor de gezondheid ondersteundende effecten. En ook op het gebied van veiligheid. De ophef over vitamine B12 was ontstaan naar aanleiding berichtgeving van de media over een bevindingen uit een zogenaamde observationele studie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Onderstaand willen we u een meer feitelijke toelichting geven die u in de media wellicht niet heeft aangetroffen. Daar is immers niet altijd plek voor diepgang en nuance. Wij zijn van mening dat u op basis van onderstaande informatie zelf een evenwichtig(er) oordeel kan vormen.

Spoiler alert: waarschijnlijk niet ééns een storm in een glas water. En in die mening staan we bepaald niet alleen.

Als reactie op de ontstane ophef door berichtgeving in diverse media naar aanleiding van deze Groningse B12 studie heeft een klaarblijkelijk geschrokken UMCG op haar eigen website overigens al kort daarop een relativerend en geruststellend commentaar geplaatst. Skip daarvoor bijvoorbeeld direct door naar de aanpassing van 24 januari met het antwoord zoals door UMCG zelf verwoordt: “een waarschuwing gegeven over de mogelijke gezondheidsrisico’s van veel vitamine B12…. heeft voor onduidelijkheid gezorgd, en leidde tot vragen en onrust bij patiënten en behandelaars. Dit is nooit onze bedoeling geweest. Onderzoek vereist nuance”.

In het vakblad Medisch Contact van 23 januari 2020 brengt een van de onderzoekers deze nuance nog uitgebreider aan. De onderzoeker benadrukt aan Medisch Contact dat hij geen oorzakelijk verband tussen hogere B12-waardes en voortijdig overlijden heeft aangetoond: ” ‘Ik vermoed dat we de vitamine-B12-concentratie hier moeten zien als een biomarker van een andere conditie, zoals biologische veroudering. Het ingewikkelde van deze vitamine is dat hij zowel iets zegt over voedingsstatus als over algehele gezondheid. ” Ook het advies om voorzichtig te zijn met vitamine B12 gebruik, als voedingssupplement zonder een aangetoond gebrek, kan uit deze studie niet getrokken worden, erkent de onderzoeker.

Waar was de hele heisa nou ook al weer om te doen?

Vitamine B12 bloedwaarden geassocieerd met kortere levensduur

Op 21 januari 2020 besteedden diverse media aandacht aan eventuele risico’s van hogere vitamine B12 bloedwaarden en een verhoogde kans op voortijdig overlijden. Helaas is de berichtgeving in de media niet altijd zo genuanceerd als de wetenschappelijke onderzoekers dat in hun publicatie doen.

N.B. Onderstaande tekstpassages mogen uitsluitend met bronvermelding verspreid worden: zie ook “Qui bono”..:))..

Gevaar! (Dat trekt onvermijdelijk aandacht: was die leeuw u trouwens al opgevallen?)

Vanuit het financiële belang van de media kunnen we dat goed begrijpen: “Goed nieuws” is nou eenmaal onverminderd “Geen nieuws”. En goed nieuws genereert vergeleken met “slecht nieuws” gewoon minder publieke aandacht…

Vergelijkt u eens de volgende nieuwswaarde:

“Er is een loslopende leeuw in het centrum van Utrecht gesignaleerd!”  met
“Er is in een buitenwijk van Woerden weer een nest gezonde poesjes geboren”.

poesjes

Schattig he?
Maar toch minder aanwezig dan die loslopende geïrriteerde leeuw. En minder views/kliks of aandacht zijn nou eenmaal niet optimaal voor het vergroten van inkomsten uit reclame opbrengsten… Kortom u snapt het wel: Pas op, vitamine B12 verkort je levensduur levert m€€r op dan een genuanceerde blik op de daadwerkelijke bevindingen. (zie ook “qui bono”)

Ook voor wetenschappers geldt dat meer spraakmakende onderzoeken van belang zijn voor hun onderzoeksfinanciering. En natuurlijk, u heeft gelijk, ook Vitaminecompleet kent belangen. Maar binnen de kaders van de strikte EU-wetgeving bieden wij onze informatie, wettelijk verplicht, structureel meer in “hoera, nestje jonge poesjes geboren” variant aan dan in de “pas op, leeuw ontsnapt!” variant.

Nuance…

We geven natuurlijk, zoals u dat van ons gewend bent, de voorkeur eraan om zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke publicatiegegevens en vakliteratuur te blijven en nemen daarom de eigenlijke studie van de Groningse wetenschappers als startpunt. We zullen daarbij proberen u in begrijpelijke taal op hoofdpunten* een meer feitelijk beeld te schetsen van de publicatie en de daadwerkelijke aangetoonde relatie ten aanzien van de (on)veiligheid van Vitamine B12.

JAMA

Deze studie, met als titel “Association of Plasma Concentration of Vitamin B12 With All-Cause Mortality in the General Population in the Netherlands” is gebaseerd op gegevens die tussen 1 januari 2001 en 1 januari 2011(!) verzameld, tussen 2 oktober 2018 en 22 februari 2019 geanalyseerd, en op 15 januari 2020 gepubliceerd zijn in het gerenommeerde medische tijdschrift JAMA Netwerk Open. De keuze van de JAMA redactie om juist een dergelijke publicatie op te nemen ligt, ons inziens, in lijn met het beleid van JAMA. We kunnen u niet tegenhouden hier tussen de regels te lezen maar omwille van ten minste enige beknoptheid, laten we verdere toelichting maar achterwege.

Gelijktijdigheid is geen oorzakelijkheid

brandweerman

Ter verduidelijking het volgende voorbeeld.  Stel u bent een onderzoeker en stelt vast dat bij grote uitslaande brandhaarden er opvallend vaak ook brandweerlieden op straat gesignaleerd worden. Dan is er een “correlatie” tussen uitslaande branden en de aanwezigheid van brandweerpersoneel. Maar dat deze behulpzame brandweerlieden daarmee automatisch ook als “causatie” (oorzaak) van de branden verdacht zouden moeten worden is natuurlijk niet vanzelfsprekend om te concluderen. Dus is er een correlatie tussen grote brandhaarden en de aanwezigheid van brandweerpersoneel maar dat betekent niet automatisch dat dit het gevolg is van pyromane activiteiten van de brandweer.

En dat is er in deze Groningse studie aangetoond. Correlatie, maar gezien de opzet van de studie, geen enkele mogelijkheid een definitieve uitspraak te doen over een eventuele oorzakelijk / causaal verband.
Samengevat: Correlatie aangetoond, causatie dus onbekend. Punt. Zou je zeggen.

Een diepere blik op de Groningse studie

Wanneer we de studie rustig doornemen komen er nog een aantal opmerkelijke bevindingen naar voren. Afgezien van een divers aantal vraagtekens die we hebben bij de afwegingen voor de uiteindelijke keuze van de onderzoeksopzet en statistische verwerking van de data, die ons inziens niet uitblinken in helderheid van toelichting, zijn er een aantal zaken die we eenvoudig(er) kunnen toelichten.

Geen relatie met vitamine B12 waar de onderzoekers die lijken te verwachten

Daar waar op basis van de kenmerken van Vitamine B12 mogelijk een effect op hart en vaten of DNA-/celdeling-gezondheid (dat andere “K”-woord mogen we onder de huidige wetgeving niet melden) als oorzaak voor een verhoogde kans op vroegtijdig sterven vermoed zou kunnen optreden, werd juist voor deze gezondheidsdomeinen zelfs géén correlatie gevonden. Dus bij hogere vitamine B12 bloedwaarden werd geen statistisch relevant verband aangetoond met voortijdig overlijden door problemen met hart en vaten of DNA/celdeling. Dat wil zeggen de kans dat een hoge vitamine B12 spiegel een oorzaak van verminderde hart-, vaat- of DNA-gezondheid is, is daarmee eerder onwaarschijnlijk geworden. Wat de overige oorzaken van overlijden zijn is in het oorspronkelijke artikel overigens niet direct toegankelijk gemaakt dus dat blijft helaas momenteel minder duidelijk dan we van de onderzoekers gehoopt hadden aangeleverd te krijgen in hun publicatie.

Andere mogelijke verklaringen voor de correlatie tussen levensduur en B12

De auteurs vragen zich zelf dan ook in enige verwondering af wat een eventuele andere verklaring zou kunnen zijn voor de correlatie tussen de hoogste vitamine B12 waarden en eerdere overlijden. En dan komen er een drietal mogelijke verklaringen van totaal andere aard om de hoek kijken. In deze studie is, zo vermelden de auteurs, geen gedetailleerde informatie over voeding en of vitamine B12 suppletie verzameld. Aangezien juist mensen die veel dierlijke producten consumeren meer vitamine B12 innemen en er een relatie tussen dergelijke voedingspatronen en voortijdige sterfte eerder is gepubliceerd, sluiten de onderzoekers uit Groningen een dergelijk verband niet uit. Ook een inname uit supplementen (waarbij wíj een onderscheid tussen inname van “cyano”, “hydroxy” en “adenosyl” en “methyl” varianten dan nodig zouden achten) is niet geïnventariseerd. Daarmee zou een omgekeerde relatie ook mogelijk zijn: men voelt zich reeds niet best en gaat daarom suppletie gebruiken.

Maar wellicht nog veel interessanter is de aandacht die de onderzoekers besteden aan de invloed van nier- en leverfunctie die onder druk staat en daarmee een forse impact kunnen hebben op de vitamine B12 bloedspiegel meting. Hierbij is een hoge B12 spiegel dus juist eerder vergelijkbaar met een extra aanwezigheid van brandweermannen/-vrouwen ten gevolge van een lever of nier”vuurtje”. De hoge B12 spiegel zou bij lever thema’s zelfs juist kunnen resulteren in een verlaagde werkzaamheid van vitamine B12 op celniveau! Ongeveer vergelijkbaar met een verhoogde aanwezigheid van brandweerlieden op straat die de brandhaard niet kunnen bereiken of geen blusmateriaal hebben. Kortom volstrekt ómgedraaide verklaringen dus.
En uiteraard zou ook nog een mengvorm van alle bovenstaande verklaringen een rol kunnen spelen. Dus ronduit een veel te voorbarige conclusie, zoals de auteurs ook zelf aangeven in hun publicatie, om vitamine B12 supplementen als “oorzaak” van deze problemen te zien.

Daarom is er natuurlijk “meer onderzoek nodig”. Andere groepen hebben ondertussen ook al eerder onderzoeken gepubliceerd naar vitamine B12 en levensduur!

Om vitamine B12 definitief als oorzaak van voortijdig overlijden aan te merken zou minimaal een studie met een “randomised placebo controlled trial” opzet nodig zijn. En laat bijvoorbeeld zo’n studies nou al eerder gedaan zijn door bijvoorbeeld de Harvard Medical School te Boston USA en eveneens gepubliceerd in JAMA(!) in 2008. Daarbij werd aangetoond dat een combinatie van vitamine B6, B11 en B12 (allen in véél hogere doseringen dan in de Multivitamine van Vitaminecompleet: vitamine B12 zelfs in een 50x!! hogere dosering dan u in de Multivitamine aantreft) na 7,3 jaar ten opzichte van placebo juist geen verhoogd voortijdig overlijden liet zien bij vrouwen met hart vaat thema’s. (Zegt dus nog niet automatisch iets over mannen trouwens..;))..) Maar ook geen expliciet voordeel voor hart en vaten, wat destijds wel verwacht leek te kunnen worden.  Daarbij leken overigens ook nog eens primair de synthetische vitamine B varianten gebruikt te worden en een vitamine B6** dosering die in Nederland niet meer wordt toegestaan! In een andere publicatie op basis van dezelfde populatie gegevens, en eveneens in 2008 in JAMA gepubliceerd, bleek ook de DNA/celgezondheid in deze 7.3 jaar durende placebo gecontroleerde studies geen verhoogde overlijdens risico’s aangetoond te kunnen worden.

In een recentere Chinese publicatie uit 2016 (niet in JAMA!) met een zogenaamde “meta-analyse” opzet (waarbij meerdere van dergelijke “randomised placebo controlled”  studies geanalyseerd worden) werden eveneens geen specifieke voordelen voor hart-vaat gezondheid gevonden. Maar wel werden voordelen van een B6, B11, B12 mix voor vaatgezondheid van de brein-vaten gevonden! Ook al bij lagere doseringen van vitamine B11 en B12. Afwachten wat toekomstig onderzoek allemaal nog gaat aantonen..:))

Kortom allemaal aanzienlijk complexer dan de door diverse media gezaaide paniek feitelijk rechtvaardigt. (zie ook “Qui bono”)

Twee algemene vitamine B12 veiligheid-opmerkingen

  1. De EFSA heeft ten aanzien van de veiligheid van het totale onderzoeksveld vitamine B12 aanbevelingen gedaan waarbij vitamine B12 over een grote / onbeperkte doseringen range als zeer veilig wordt ingeschaald. Er zijn ook sinds geruime tijd diverse B12 supplementen op de markt met dergelijke hoge(re) doseringen zonder dat daar (massaal) problemen van gemeld zijn. De B12 doseringen die wij, vergeleken daarmee, hanteren zijn werkelijk zéér terughoudend. Misschien wel te bescheiden. Uit onze meetmomenten zien we bij onze Multivitamine gebruikers dan ook B12 waarden die maximaal in het (lagere) midden-spectrum belanden.
  2. Er liggen aanbevelingen van ter zake deskundige professionals aan overheidsinstanties met overwegingen in de pijplijn om juist de ADH waarden voor vitamine B12 aanzienlijk te verhogen in de toekomst (nog wat hoger zelfs dan wij nu doseren dan in de Multivitamine!). Extra aandacht voor vitamine B12 is immers onverminderd voor aanzienlijke groepen uit de moderne Westerse samenleving van belang, aangezien vitamine B12 een gecompliceerde opname en verwerking kent. En bij een vergrijzende samenleving kan een aantal veel voorgeschreven medicijnen, voor bijvoorbeeld maag of suikerhuishouding, de vitamine B12 opname ernstig onder druk zetten. Nog los van de complexe fysiologie van vitamine B12 in het lichaam. En ook de onderzoekers van Groningen beamen inmiddels expliciet het belang dat mensen vooral niet in een toestand van deficiëntie uit ongerustheid hun vitamine B12 gebruik zouden moeten stopzetten!

Samengevat: niet eens een storm in een glas water

Wij hopen u duidelijk gemaakt te hebben dat binnen de strenge regelgeving voor maximale doseringen waaraan wij ons uiteraard ruim conformeren u gewoon weer rustig kunt blijven ademhalen.

Tot slot, enkele filosofische beschouwingen

zoals u ook regelmatig van ons gewend bent willen we wel eens wat algemene zijns-beschouwingen toevoegen. Of zo u wilt Zijns-beschouwingen.

Over paniek

Paniek op basis van onzorgvuldige speculaties is snel gezaaid.

Ongenuanceerde speculaties op basis van onzorgvuldige conclusies zijn niet altijd even snel ontmaskerd.

Qui bono (wie heeft er baat bij?)

Media zijn gebaat bij aandacht voor reclame €/$’s

Onderzoekers zijn gebaat bij aandacht met opmerkelijke publicaties in gerenommeerde tijdschriften voor verdere onderzoeksfinanciering €/$’s

Aandeelhouders in farma zijn gebaat bij goede winstcijfers voor €/$’s

De farmaceutische industrie is gebaat bij tevreden aandeelhouders middels maximaliseren van ontwikkeling en verkoop van hun (gepatenteerde) middelen voor €/$’s
Helaas is de dynamiek daarvan (momenteel nog) niet structureel gebaat wanneer u en wij doorlopend in blakende gezondheid verkeren.

Diverse wetenschappelijke tijdschriften zijn (in meer of mindere mate) gebaat bij sponsor/farma tevredenheid beleid voor €/$’s

Vitaminecompleet is, en dat is natuurlijk veel voor de hand liggender evident, gebaat door informatie over en verkoop van supplementen voor €/$’s.

Zonder uw tevredenheid bestaat er immers gewoon helemaal geen Vitaminecompleet.

Aan u om te bepalen waar ú bij gebaat bent.

Wij zijn ervan overtuigd dat een adequate aanvulling voor uw kwaliteit van leven en veel meer, hoewel dat uiteraard geen complete vervanging is van volwaardige voeding, tenminste een heel zinvolle eenvoudige vorm van pientere zelfzorg is.

En dat doen we op basis van kritisch en genuanceerd onderzoek van de wetenschappelijke literatuur. En goede wetenschap zal altijd tot bestendiging, verruiming of aanpassing van inzichten leiden. Fascinerend enerzijds en ontluisterend en ontzagwekkend complex anderzijds. Maar ons inziens zelden een reden om op basis van goed verkopende speculaties ongenuanceerd van in paniek te raken.

Maar wij voorspellen dat er ook in de komende jaren nog regelmatig “REDEN TOT VITAMINEPANIEK!” zal verschijnen. Tenminste zolang er belanghebbende partijen daarvoor zijn. En dat zal nog wel even duren, …net als de eeuwigheid..:))

Tot slot: Oost en West

Als deze planeet niet structureel veilig zou zijn, zouden we er immers niet zo makkelijk massaal leven op aantreffen. U kunt zich dus merendeels van de tijd  gewoon structureel ontspannen.
Vrij naar de boeddhistische Lama Chögyam Trungpa

Of, als u dat prefereert, de kalmerende eindstrofen van Jules Deelder’s onsterfelijke gedicht voor Ari (Jules Deelder’s dochter)

Beide giganten zijn inmiddels (vroegtijdig?) overleden maar met hun waarheden zijn ze desgewenst bij ons tot in de eeuwigheid.

Iets voor ons allemaal om troost, geruststelling en wijsheid uit te putten. Het ga u allen goed!

Team Vitaminecompleet

*Meer weten?

Wie meer wil weten over deze publicatie nodigen wij uiteraard met plezier uit om, liefst telefonisch, contact met ons op te nemen voor een meer inhoudelijk gedetailleerde toelichting.

**Wie onze website wel eens doorgespit heeft, heeft wellicht al gelezen dat ook voor vitamine B6 er een veel genuanceerder verhaal voorhanden is dan wat het verhaal dat de media de wereld in slingeren.